مدرسه تاریخی البقعه، یکی از مدارس قدیمی دینی کربلاست که توسط سید علی نقی طباطبایی در سال 1260 هجری ساخته شد.
این مدرسه در بازار تجار و مشرف به خیابان امام علی(ع) و در جوار آرامگاه سید محمد طباطبایی مجاهد قرار داشت.
احتمال می رود که نامگذاری این مدرسه به البقعه با استناد به حدیث شریف امام صادق (ع) باشد که می فرماید« شاطئ الوادي الأيمن الذي ذكره الله تعالى في كتابه هو الفرات, والبقعة المباركة هي كربلاء»( آن «ساحل وادى ايمن» كه خدا در قرآن يادكرده فرات است و با «بارگاه با بركت» نيز كربلا است.)
از شاخصترين اساتيد اين حوزه :
سيد محسن حسيني جلالي، سيد محمد علي طباطبائي ، سيد مرتضى طباطبائي ، شيخ عبد الرحيم قمّي ، سيد حسين طباطبائي قمّي ، شيخ عبد الرضا الصافي ، شيخ مهدي كابلي ، سيد محمد تقي الجلالي ، شيخ فرج إصفهاني ، شيخ علي نقي خندق آبادي ، شيخ جعفر عباس حائري ، شيخ رضا أشرفيان ،شيخ سيف الله اصفهاني ، شيخ جواد المظفّر ، شيخ علي ساوجي ، شيخ محمد مهدي بن الحاج محمد كابلي ، سيد حسن شيرازى وغيره
بنای این مدرسه از آجر و متشکل از دو طبقه بود که متشکل از 20 حجره برای سکونت و تحصیل طلاب حوزه علمیه بود. در وسط حیاط این مدرسه حوض آبی برای وضوگرفتن قرلر داشت.
مدیریت و تدریس این مدرسه برعهده آل طباطبایی بود. از مشهورترین علمایی که در این مدرسه تدریس می کردند، می توان از سید محسن جلالی کشمیرى (متوفی 1396ه/1976م)، شیخ عبدالرحیم قمی (متوفی 1394ه/1973 م) و شیخ مهدی کابلی(متوفی 1399ه/ 1979م) نام برد. از مهم ترین و برجسته ترین فارغ التحصیلان این مدرسه سید جمال الدین، سید موسی حائری بن محمد علی بن مراد الخرسان هستند.
در این مدرسه یک کتابخانه مملو از نسخه خطی و کتاب های ارزشمند مورد نیاز طلاب علوم دینی از جمله کتاب «جامع الاحکام» سید عبدالله شبر مشتمل بر 20 جلد وجود داشت. این مدرسه به دلیل فعالیت های فکری و فرهنگی از سایر مدارس متمایز بود.
این مدرسه ماهنامه ای به نام «صوت المبلغین» را با نظارت سید حسن مصباح منتشر می کرد. این مدرسه به برپایی مجالس ادبی، فرهنگی و مذهبی اقدام می کرد که وضعیت داخلی کشور و وضعیت کشورهای عربی از جمله مصیبت فلسطین را بررسی می کرد.
فعالیت های علمی و فرهنگی این مدرسه تا دهه هفتاد قرن بیستم ادامه داشت، فعالیت این مدرسه به دلیل سیاست حزب بعث که آزادی های دینی و فکری را محدود کرد، کاهش یافت.
در سال 1399 هجری مطابق با 1979 میلادی، رژیم بعث بخش عمده این مدرسه را به بهانه توسعه خیابان های اطراف ویران کرد و پس از حوادث سال 1412 هجری باقیمانده آن نیز ویران شد.
منابع :
موسوعة كربلاء الحضارية, المحور التاريخي, قسم التاريخ الحديث والمعاصر, ج 4/1, ص 84 – 89 .
